Önemlilik değerlendirmesi

Önemlilik değerlendirmesi süreci, kurumların iklimle ilgili ve çevresel riskleri (C&E riskleri) yönetme kapasitesinin temel bir parçasıdır ve risklerin sistematik bir şekilde tanımlanması, değerlendirilmesi ve önemliliklerinin belirlenmesini içerir.

Önemlilik değerlendirmesi sürecinin ilk adımı, risk sürücülerinin tanımlanmasıdır. Bu sürücüler, fiziksel riskler (örneğin, aşırı hava olayları, sel, kuraklık) ve geçiş riskleri (örneğin, düzenleme değişiklikleri, karbon fiyatlandırması, enerji dönüşümü) olarak ikiye ayrılır. Fiziksel riskler, doğrudan çevresel olayların etkilerinden kaynaklanırken, geçiş riskleri ekonomik ve politik sistemlerdeki dönüşümden ortaya çıkar. Kurumlar bu riskleri belirlerken hem iç kaynaklardan (örneğin, sektör uzmanları, operasyonel veriler) hem de dış kaynaklardan (örneğin, IPCC senaryoları, NGFS raporları) yararlanır. Bu analizler, risklerin farklı sektörler ve coğrafi bölgeler üzerindeki etkilerini anlamada temel bir role sahiptir.

Kurumlar, risk sürücülerinin etkilerini anlamak için genellikle ısı haritaları ve sektör bazlı analizler kullanır. Isı haritaları, her bir sektör veya coğrafyada hangi risklerin ne kadar ciddi olduğunu görselleştirmeye yarar. Örneğin, tarım, enerji veya taşımacılık gibi sektörlerde, sel veya kuraklık gibi olayların potansiyel etkileri değerlendirilebilir. Bu tür değerlendirmeler, risklerin önceliklendirilmesine ve kurumsal stratejilerin bu risklere göre şekillendirilmesine olanak tanır.

Risklere maruz kalma düzeyinin belirlenmesi sürecinde, kurumlar hem nitel hem de nicel analiz yöntemlerinden faydalanır. Nitel analizler, sektörel uzmanların görüşlerini ve geçmiş verileri içerirken, nicel analizler duyarlılık testleri, senaryo analizleri ve portföy simülasyonlarını içerir. Örneğin, bir kurum, müşterilerinin karbon emisyonlarını azaltma kapasitesini değerlendirmek için ileriye dönük bir senaryo analizi gerçekleştirebilir. Bu analizler sonucunda, kurumlar belirli sektörlerdeki riskleri daha ayrıntılı olarak inceleyebilir ve risklerin etkisini azaltmak için stratejiler geliştirebilir.

Önemlilik belirleme aşamasında, kurumlar risklerin ciddiyetini ölçmek için hem nicel hem de nitel eşikler oluşturur. Sermaye üzerindeki etkiler, likidite pozisyonları ve itibar riskleri gibi unsurlar bu eşiklerin belirlenmesinde önemli rol oynar. Örneğin, karbon yoğun sektörlerdeki maruziyeti yüksek olan bir kurum, bu sektördeki finansal riskleri azaltmak için yeni limitler belirleyebilir. Ayrıca, stres testleri yaparak risklerin portföy üzerindeki etkilerini ölçebilir ve bu sonuçları risk yönetim çerçevesine entegre edebilir.

Kurumlar, bu süreçte karbon yoğun projelerden uzaklaşarak daha sürdürülebilir projelere yatırım yapma stratejisi benimser. Örneğin, yenilenebilir enerji projelerine finansman sağlamak veya çevresel olarak sürdürülebilir alanlara odaklanmak bu stratejiler arasında yer alır. Ayrıca, portföylerini karbon emisyonlarının azaltılmasına uygun hale getirmek için Paris Anlaşması gibi uluslararası hedeflere uygun yollar belirlerler.

Kurumların bu süreçte kullandığı önemli araçlardan biri, coğrafi ve sektörel bazda yapılan stres testleridir. Bu testler, belirli bir bölgede veya sektördeki risklerin finansal sonuçlarını ölçer. Örneğin, sel riskine maruz kalan bir bölgedeki gayrimenkul portföyü, coğrafi haritalama teknikleri kullanılarak analiz edilebilir. Bu analizlerin sonuçları, sermaye dağılımı ve risk yönetim stratejilerinde yönlendirici bir rol oynar.

Bazı kurumlar karbon yoğun projelere olan finansman desteğini kademeli olarak azaltırken, yenilenebilir enerji projelerine destek veren politikalar geliştirmiştir. Bu politikalar, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik ederken, finansal istikrarı da güçlendirir. Özellikle enerji, tarım, taşımacılık ve gayrimenkul sektörlerinde, çevresel risklerin etkisini azaltmaya yönelik stratejik adımlar atılmaktadır. Kurumlar, bilimsel temelli kararlar alarak ve ileriye dönük senaryo analizlerini kullanarak daha dayanıklı ve sürdürülebilir iş modelleri oluşturmayı hedefler.

Stratejik Yaklaşımlar

Stratejik yaklaşımlar, geçiş ve fiziksel risklerin değerlendirilmesi, bu risklerin kurumsal hedeflere entegre edilmesi, izleme mekanizmaları kurulması ve yenilikçi ürünlerin geliştirilmesi gibi birçok unsuru kapsar.

Geçiş Planlaması ve Risk Yönetimi

Geçiş riskleri, düzenleyici değişiklikler, karbon fiyatlandırması, piyasa talebindeki dönüşümler ve düşük karbonlu bir ekonomiye geçiş süreçlerinden kaynaklanan zorlukları ifade eder. Bu risklerin etkin bir şekilde yönetilmesi, kurumların sürdürülebilirlik stratejilerinin temelini oluşturur. Kurumlar, geçiş planlamasında şu yöntemleri benimser:

• Karbon Yoğun Sektörlerdeki Maruziyetin Azaltılması: Kurumlar, karbon yoğun sektörlerdeki maruziyetlerini analiz ederek, bu sektörlerdeki finansman oranlarını kademeli olarak düşürür. Örneğin, kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlara yönelik krediler sınırlandırılırken, yenilenebilir enerji projelerine yatırım artırılır.
• Bilimsel Veri Tabanlı Hedefler: Planlama süreçleri, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve IPCC gibi kaynaklardan alınan verilerle desteklenir. Örneğin, enerji sektörü için belirlenen hedefler, net sıfır emisyon senaryolarıyla uyumlu hale getirilir.
• Aşamalı Hedefler: Kısa vadeli (2025), orta vadeli (2030) ve uzun vadeli (2050) hedefler belirlenir. Bu hedefler, emisyon azaltımı, portföy dönüşümü ve sürdürülebilirlik standartlarıyla uyumludur.

Geçiş planlaması yalnızca risk azaltmaya değil, aynı zamanda yeni fırsatların değerlendirilmesine de odaklanır. Kurumlar, enerji dönüşümü, elektrikli araçlar ve yeşil inşaat projeleri gibi düşük karbonlu sektörlere yönelik finansman ürünlerini artırır.

Hedef Belirleme ve İzleme Mekanizmaları

Kurumlar, geçiş risklerini yönetmek için net ve ölçülebilir hedefler belirler. Bu hedefler, genellikle karbon yoğun sektörlerdeki portföy maruziyetini azaltmayı ve çevresel etkileri sınırlamayı içerir:

• Hedeflerin Bilim Temelli Olması: Belirlenen hedefler, Bilim Temelli Hedefler Girişimi (Science Based Targets initiative – SBTi) standartlarına uygun olarak oluşturulur. Örneğin, elektrik üretimi sektöründe karbon yoğunluğunu 2030’a kadar belirli bir seviyeye indirme taahhüdü verilir.
• Performans Takibi: Kurumlar, hedeflerin ilerleyişini izlemek için kapsamlı izleme sistemleri kurar. Örneğin, karbon emisyon yoğunluğunu ve risk göstergelerini izlemek için dijital platformlar geliştirilir.
• Risk Göstergeleri (KRIs): Temel risk göstergeleri, portföyün geçiş planıyla uyumunu değerlendirir. Örneğin, bir sektörde karbon yoğunluğu belirtilen seviyelerin üzerinde kalırsa, risk yönetimi süreçleri devreye alınır ve gerektiğinde müdahale planları uygulanır.

Hedeflerin izlenmesi ve raporlanması, düzenleyici gerekliliklere uygunluk açısından kritik bir öneme sahiptir. Kurumlar, bu süreçte hem iç hem de dış paydaşlarla düzenli iletişim sağlar.

Müşteri İlişkileri ve Uyumluluk

Müşterilerle kurulan güçlü ilişkiler, geçiş sürecinin başarılı bir şekilde yönetilmesi için temel unsurdur. Kurumlar, karbon yoğun sektörlerde faaliyet gösteren müşterileriyle iş birliği yaparak bu müşterilerin düşük karbonlu ekonomiye geçiş süreçlerini destekler:

• Müşteri Katılımı: Kurumlar, müşterilerle yapılandırılmış diyaloglar kurar ve geçiş planlarını desteklemek için danışmanlık hizmetleri sunar. Örneğin, karbon emisyonlarını azaltmayı hedefleyen bir üretim şirketine teknik destek ve finansman sağlanır.
• Uyum Planları: Müşterilerin geçiş planları detaylı bir şekilde değerlendirilir. Planların uygulanabilirliği, yönetişim yapısı ve hedeflere ulaşma kapasitesi analiz edilir.
• Riskli İlişkilerin Yönetimi: Eğer bir müşteri geçiş sürecine uyum sağlamıyorsa, kurum bu müşteriyle ilişkisini sınırlama ya da sonlandırma kararı alabilir. Örneğin, sürdürülebilirlik kriterlerini karşılamayan projelere finansman sağlanmaz.

Bu süreç, müşterilerin iklim risklerine karşı daha dirençli hale gelmelerine ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olurken, kurumlar için de risk yönetimini kolaylaştırır.

Ürün Geliştirme ve Yenilikçi Çözümler

Geçiş risklerini yönetmek ve düşük karbonlu ekonomiyi desteklemek için yenilikçi finansman ürünleri geliştirilmiştir:

• Yeşil Tahviller ve Krediler: Kurumlar, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve sürdürülebilir altyapı projelerine yönelik yeşil tahvil ve kredi programları oluşturur.
• Sürdürülebilirlik Bağlantılı Krediler: Bu krediler, müşterilerin çevresel ve sosyal performansına dayalı olarak finansal şartlar sunar. Örneğin, bir müşteri belirli emisyon azaltma hedeflerine ulaşırsa kredi faiz oranında indirim sağlanır.
• Enerji Verimliliği Kredileri: Kurumlar, enerji tüketimini azaltmayı amaçlayan projeler için özel finansman paketleri sunar. Örneğin, enerji tasarruflu bina projelerine düşük faizli krediler sağlanır.

Bu ürünler, düşük karbonlu projelerin finansmanını kolaylaştırırken, kurumların sürdürülebilirlik hedeflerini destekler ve finansal performansını artırır.

Risk Yönetim Araçları ve Stratejik Uygulama

Stratejik yaklaşımların uygulanması için kapsamlı risk yönetim araçları kullanılmaktadır:

• Stres Testleri: Kurumlar, senaryo analizleri yaparak portföy üzerindeki potansiyel riskleri değerlendirir. Örneğin, bir kurum, aşırı hava olaylarının bir sektördeki finansal etkilerini simüle etmek için coğrafi haritalama tekniklerini kullanır.
• Karbon Yoğunluğunun Ölçülmesi: Portföylerdeki karbon yoğunluğu düzenli olarak ölçülerek raporlanır. Bu veriler, risk azaltıcı önlemlerin etkinliğini değerlendirmek için kullanılır.
• Portföy Çeşitlendirme: Kurumlar, karbon yoğun sektörlerden elde edilen gelirleri azaltmak ve düşük karbonlu sektörlerdeki yatırımlarını artırmak için portföylerini yeniden yapılandırır.

Bu araçlar, kurumların C&E risklerine karşı daha dirençli hale gelmesine olanak tanır ve aynı zamanda uzun vadeli iş sürekliliğini destekler.

Bu stratejik yaklaşımlar, kurumların yalnızca C&E risklerini yönetmelerini değil, aynı zamanda sürdürülebilirlik odaklı bir büyüme modeli geliştirmelerini sağlar. Her bir adım, kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerle desteklenerek, kurumların ekonomik ve çevresel zorluklara uyum sağlamasına yardımcı olur.

Stratejik Yönlendirme Araçları 

Stratejik yönlendirme araçları, müşteri ilişkilerinin yönetilmesi, geçiş planlarının değerlendirilmesi, özel finansman ürünlerinin geliştirilmesi ve stratejik hedeflerin izlenmesi gibi çeşitli süreçleri kapsamaktadır. Bu süreçlerin her biri, müşterilerin düşük karbonlu ekonomiye geçişine destek olmayı ve kurumların sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını amaçlar.

Müşteri Etkileşimi ve Diyalog Süreçleri

Geçiş riskleri, özellikle karbon yoğun sektörlerde faaliyet gösteren müşteriler için önemli bir zorluk teşkil eder. Bu nedenle, kurumlar geçiş sürecini desteklemek için müşterileriyle yapılandırılmış diyaloglar başlatır. Bu süreçte kurumlar, müşterilerinin iş modellerini analiz ederek ve geçiş planları oluşturmalarına destek olarak riskleri azaltmayı hedefler.

Müşteriyle yapılan bu yapılandırılmış etkileşim, aşağıdaki unsurları içerir:

Müşteriye Özgü Yaklaşım: Her müşterinin risk seviyesi, iş modeli ve sektörel maruziyeti dikkate alınarak özel stratejiler oluşturulur. Örneğin, enerji sektöründeki bir müşteri için karbon azaltım planları, yenilenebilir enerji projelerine yatırım yapma taahhüdü ile birleştirilir.

Yapılandırılmış Görüşmeler: Müşteriyle yapılan düzenli toplantılar, geçiş planlarının uygulanabilirliğini değerlendirmek ve bu planların uyumunu izlemek için kritik öneme sahiptir. Bu görüşmeler sırasında, müşterinin karşılaşabileceği operasyonel ve finansal zorluklar ele alınır.

Koşullu Destek: Eğer müşteri, sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu bir geçiş planı geliştirmezse, kurum finansman desteğini sınırlayabilir. Örneğin, bir müşteri belirli bir süre içinde net sıfır emisyon hedeflerine yönelik adımlar atmazsa, finansman koşulları yeniden düzenlenir veya destek tamamen kesilir.

Daha ileri seviyede, bazı kurumlar, müşteri etkileşimlerini yönlendiren iç prosedürler oluşturmuştur. Örneğin, müşterinin risk seviyesi yüksek olduğunda, müşteriyle yapılacak diyalog için kurum içinde bir değerlendirme komitesinin onayı gereklidir. Bu tür yapılandırılmış yaklaşımlar, hem müşteri ilişkilerinin yönetilmesini hem de kurumun sürdürülebilirlik hedeflerine olan bağlılığını güçlendirir.

Müşteri Geçiş Planlarının Değerlendirilmesi

Geçiş planlarının değerlendirilmesi, müşterilerin düşük karbonlu bir ekonomiye geçiş yapma kapasitesini belirlemek için kullanılan önemli bir süreçtir. Kurumlar, geçiş planlarını değerlendirirken üç temel unsura odaklanır: yönetişim, uygulama adımları ve hedeflerin şeffaflığı.

Yönetişim: Planların yönetim yapısı ve karar alma süreçleri değerlendirilir. Örneğin, geçiş planlarının üst yönetim tarafından nasıl desteklendiği ve denetlendiği analiz edilir. Yönetişim eksiklikleri olan müşteriler, daha fazla rehberlik gerektirebilir.

Uygulama Adımları: Müşterilerin geçiş planları kapsamında gerçekleştirdiği somut adımlar incelenir. Bu, yatırımların yeniden yönlendirilmesi, karbon yoğun faaliyetlerin azaltılması ve düşük karbonlu projelere yatırım yapılması gibi unsurları içerir.

Hedeflerin Şeffaflığı: Planların kamuya açıklanmış ve ölçülebilir hedefler içerip içermediği kontrol edilir. Örneğin, bir müşterinin emisyon azaltım hedeflerini net bir şekilde tanımlamış ve bu hedeflere ulaşmak için bir zaman çizelgesi oluşturmuş olması beklenir.

Geçiş planları yeterince olgunlaşmamış müşterilere yönelik olarak kurumlar, plan geliştirme süreçlerini desteklemek için danışmanlık ve teknik destek sağlar. Bu destekler, müşterilerin daha sürdürülebilir iş modelleri geliştirmesine yardımcı olur.

Ürün ve Hizmetlerin Yeniden Şekillendirilmesi

Kurumlar, müşterilerinin geçiş süreçlerini desteklemek ve risklerini azaltmak için özel finansman ürünleri ve hizmetler geliştirmiştir. Bu yenilikçi çözümler, yalnızca risk yönetimine katkı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kurumlara sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmaları için bir fırsat sunar.

Yeşil Tahviller ve Krediler: Kurumlar, çevresel projelere destek sağlamak için özel finansman araçları sunar. Örneğin, yenilenebilir enerji projeleri, enerji verimliliği çalışmaları veya sürdürülebilir altyapı projeleri için tahviller ihraç edilir.

Sürdürülebilirlik Bağlantılı Krediler: Bu krediler, müşterilerin sürdürülebilirlik performansına dayalı olarak finansman koşulları sağlar. Örneğin, bir müşterinin belirli emisyon azaltım hedeflerine ulaşması durumunda, kredi faiz oranında indirim yapılır.

Enerji Verimliliği Kredileri: Düşük enerji tüketimine sahip projelere veya ürünlere finansman desteği sağlanır. Bu tür krediler, müşterilerin enerji tasarrufu sağlayan projeler geliştirmesini teşvik eder.

Tedarik Zinciri Destek Çözümleri: Müşterilerin tedarik zincirinde daha sürdürülebilir uygulamalara geçiş yapmasını teşvik eden ürünler sunulur. Örneğin, bir kurum, tedarik zincirinde sürdürülebilirlik taahhütleri olan şirketlere daha uygun finansman koşulları sağlayabilir.

Bu ürün ve hizmetler, müşterilerin iş modellerini dönüştürmelerine yardımcı olurken, aynı zamanda kurumun C&E risklerini yönetmesini ve finansal istikrarını artırmasını sağlar.

Stratejik İzleme ve Yönlendirme Süreçleri

Stratejik izleme süreçleri, müşterilerin geçiş planlarının ilerleyişini değerlendirmek ve riskleri azaltmak için kritik bir rol oynar. Kurumlar, bu süreçlerde performans göstergeleri ve risk izleme araçları kullanır.

Hedeflerin İzlenmesi: Kurumlar, müşterilerin belirlenen hedeflere doğru ilerleyip ilerlemediğini düzenli olarak izler. Bu süreç, müşterinin geçiş planına uyumunu ölçmek için detaylı veri analizi içerir.

Uyumsuzluk Durumlarında Müdahale: Eğer müşteri belirlenen hedeflerden saparsa, kurum düzeltici önlemler alır. Örneğin, müşterinin finansman koşulları yeniden değerlendirilir ve gerektiğinde finansman desteği azaltılır.

Eylem Planlarının Güncellenmesi: İzleme sonuçlarına göre, müşterilerden geçiş planlarını güncellemeleri istenebilir. Bu, müşterinin geçiş sürecindeki yeni zorluklara yanıt vermesine yardımcı olur.

Stratejik izleme ve yönlendirme süreçleri, kurumların müşterilerle olan ilişkilerini sürdürmelerini ve aynı zamanda geçiş risklerini yönetmelerini sağlar. Bu araçlar, hem müşterilerin düşük karbonlu bir ekonomiye geçişini destekler hem de kurumların sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunur.

Bu süreçlerin her biri, kurumların yalnızca C&E risklerini azaltmalarını değil, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma hedeflerini gerçekleştirmelerini sağlayan bütüncül bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Her aşama, müşterilerle iş birliğini güçlendirirken, risk yönetimini ve kurumsal dayanıklılığı destekler.

Yönetim Yapısı

Yönetim kurulları, iklimle ve çevresel risklerin kurumun genel stratejisine entegrasyonu ve bu risklerin iş modeli, operasyonlar ve uzun vadeli dayanıklılık üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi konusunda temel bir rol oynar. Yönetim kurulları, bu risklerin kurumun karşılaşabileceği finansal, operasyonel ve itibarla ilgili sonuçları nasıl etkileyebileceğini anlamak için düzenli olarak değerlendirmeler yapar ve stratejik kararlar alır. Net sıfır emisyon hedefleri gibi çevresel hedeflerin belirlenmesi, yönetim kurullarının bu alandaki taahhütlerinin bir yansımasıdır. Bu hedefler, kurumların risk iştahı çerçevesine entegre edilir ve buna uygun uzun vadeli planlar geliştirilir. Örneğin, yönetim kurulları, belirli sektörlere yönelik maruz kalma oranlarını azaltma veya çevre dostu projelere yatırım yapma gibi stratejik önceliklere karar verir.

Bazı yönetim kurulları, çevresel stratejiler ve risk yönetim çerçevelerini değerlendirip onaylamak için özel komitelerin uzmanlıklarından yararlanır. Bu alt komiteler, özellikle iklimle ilgili finansman veya çevresel risklerin detaylı analizini gerektiren teknik konularda aktif olarak görev alır. Örneğin, yeşil tahvil projelerinin veya sürdürülebilir finansman girişimlerinin değerlendirilmesi bu komitelerin görevleri arasında olabilir. Komiteler ayrıca, stratejik kararların günlük operasyonlara entegrasyonunu sağlamak için CEO ve diğer üst düzey yöneticilerle yakın bir şekilde çalışır.

Yönetim organlarının bir diğer önemli sorumluluğu, iklimle ilgili risklere dair bilinç oluşturulmasını ve kurum genelinde bu risklerin etkin bir şekilde yönetilmesini sağlamaktır. Bu kapsamda, yönetim kurulu üyelerine ve üst düzey yöneticilere yönelik düzenlenen eğitim programları, onların iklim ve çevresel riskler konusundaki bilgi düzeylerini artırmayı hedefler. Eğitimler, kurum liderlerinin bu konularda bilinçli ve stratejik kararlar almasını sağlar. Ayrıca, insan ve finansal kaynakların bu hedeflere ulaşmak için uygun şekilde tahsis edilmesi, yönetim kurulları tarafından önceliklendirilen bir diğer alandır. Örneğin, çevresel risklere yönelik analizler yapacak ekiplerin kurulması veya veri toplama ve analiz araçları için bütçe ayrılması gibi adımlar bu yaklaşımın örneklerindendir.

Yönetim kurulları, belirli çevresel hedeflere ulaşmak için kısa, orta ve uzun vadeli hedefler belirler. Bu hedefler genellikle karbon emisyonlarının azaltılması, yeşil varlıkların artırılması veya enerji verimliliği projelerinin desteklenmesi gibi somut metriklerle ölçülür. Bu hedeflerin takibi için performans yönetim mekanizmaları geliştirilir ve kurum genelinde bu hedeflere yönelik ilerleme düzenli olarak değerlendirilir. Örneğin, çevresel hedeflere ulaşmada geride kalan departmanlar veya iş birimleri için düzeltici aksiyon planları hazırlanır.

Yönetim organları, iklim senaryolarını ve çevresel risk analizlerini kurumun risk yönetim stratejilerine dahil ederek dayanıklılığı artırmayı hedefler. Bu analizler, iklim değişikliğinin etkilerinden doğabilecek risklere karşı stratejik yanıtların geliştirilmesine olanak tanır. Örneğin, iklimle ilgili risklere maruz kalan sektörlere yönelik kredi limitlerinin düşürülmesi veya riskli varlıkların portföyden çıkarılması gibi kararlar alınabilir. Bu kapsamda, yönetim kurulları yalnızca bugünkü riskleri değil, gelecekte ortaya çıkabilecek zorlukları da dikkate alarak bütünsel bir yaklaşım benimser. Yönetim kurullarının liderliği, kurumların çevresel ve iklimsel zorluklarla başa çıkma kapasitelerini artırmada kritik bir rol oynar.

Ücretlendirme Politikaları